Het familiebedrijf

Nederland kent er ontzettend veel: familiebedrijven. Ondernemingen die zorgvuldig zijn opgezet en binnen de familie soms al generaties lang worden doorgegeven. Al klinkt het mooi, geen enkel familiebedrijf is hetzelfde en ze hebben allemaal te maken met verschillende situaties. Denk aan belanghebbenden, doelstellingen, markten en locaties.

Het familiebedrijf: een fenomeen

Het familiebedrijf is een fenomeen dat ontzettend bijzonder is. De trots, passie en het vakmanschap dat vaak gepaard gaat bij dit soort ondernemingen is bewonderenswaardig. Dit, samen met de ondernemersgeest die door de jaren heen aan elkaar is doorgegeven, zorgt ervoor dat deze bedrijven een stabiele onderneming hebben neergezet. Op lange termijn presteren familiebedrijven vaak beter dan niet-familiebedrijven.

Kenmerkend voor een familiebedrijf is dat eigendom, bedrijf en familie nadrukkelijk met elkaar verbonden zijn. Hierdoor is de rolverdeling en duidelijkheid daarover nog belangrijker dan in een niet-familieonderneming. Uiteraard wil je niet dat er conflicten van de werkvloer mee naar huis worden genomen. Daar staat tegenover dat de besluitvorming vaak sneller gaat, omdat de lijntjes zo kort zijn en omdat er ook thuis over zaken wordt gesproken.

Bedrijfsopvolging binnen het familiebedrijf

Eén van de belangrijkste zaken die spelen binnen een familiebedrijf, is natuurlijk de bedrijfsopvolging. De eerste vraag die gesteld moet worden is of de kinderen wel staan te wachten op een overname. In de praktijk is dat vaak wel het geval. Toch blijkt de wisseling van de wacht een lastig punt bij veel familieondernemingen. In meer dan de helft van de gevallen waarin een opvolging plaatsvindt van ouders door kinderen overleeft de onderneming deze opvolging niet. Vaak is er door de ouders een bepaald soort band opgebouwd met de zakelijke relaties en moet deze overgenomen worden door de kinderen. Dit blijkt echter niet altijd even eenvoudig. Vooral als de kinderen wat passiever in het ondernemen zijn dan hun ouders. Zakenrelaties zitten hier niet altijd op te wachten en zoeken naar andere wegen. Dit kan veel impact hebben op het bedrijf.

Overname niet eenvoudig

Er is altijd sprake van een bepaalde druk wanneer de kinderen de onderneming overnemen. De kinderen willen zorg dragen voor alles wat hun ouders al die jaren hebben opgebouwd. Vanzelfsprekend speelt er dan de angst om dit niet voor elkaar te krijgen en het levenswerk van de ouders langzaam af te doen brokkelen. De ouders zijn vaak sterke persoonlijkheden, omdat ze als ondernemer gestart zijn en succesvol zijn geworden. Dit kan ook een factor van druk zijn.

Een derde en zeker niet onbelangrijk aspect van de overdracht is wanneer er meerdere kinderen zijn die geïnteresseerd zijn in het overnemen van de onderneming. Naast het feit dat een duidelijke verdeling moet worden gemaakt, rijst de vraag of ieder kind evenredig geschikt is om een onderneming te leiden. Ook is het van belang hoe de kinderen met elkaar omgaan. Vooral op zakelijk gebied kan dit nog wel eens botsen.

Fiscale overdracht familiebedrijf

Iedere ondernemer wil de onderneming fiscaal zo vriendelijk mogelijk en zonder verrassingen overdragen. Hiervoor dien je op tijd te beginnen met het inrichten van de bedrijfsopvolging én de communicatie hiervan binnen de familie. Zo moeten de kinderen al een aantal jaar in de onderneming werken om gebruik te kunnen maken van bepaalde fiscale voordelen. Daarnaast is een aantal jaar ervaring door de kinderen in de onderneming sowieso wenselijk. Niet alleen omdat de ervaring zelf van belang is, maar ook voor de overige werknemers binnen de onderneming. Zo voorkom je dat een ‘wildvreemde’ binnen het bedrijf komt en ineens de zaak overneemt. De cultuur van het familiebedrijf blijft bestaan zonder dat er onnodige frustraties optreden.